Het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit stelde in 2018 een visie op voor kringlooplandbouw waarin samenwerkingen tussen akkerbouwers en (melk)veehouders een significante rol kunnen vervullen. Aan de hand van 18 interviews met agrarisch ondernemers en adviseurs in vijf samenwerkingspilots onder het PAVEx project, hebben wij bekeken wat ondernemers motiveert om samen te werken, en welke uitdagingen ze hierin zoal tegenkomen.

De studie richt zich op de effecten van natuurinclusieve landbouw met betrekking tot stikstof, klimaat en waterkwaliteit waarvoor een opgave geldt voor de landbouw in het kader van de Vogel- en Habitatrichtlijnen, de Kaderrichtlijn Water, de Nitraatrichtlijn en het Nationaal Klimaatakkoord. Natuurinclusieve landbouw is een manier van boeren waar ook de natuur baat bij heeft. De natuurinclusieve maatregelen zijn uitgewerkt voor de melkveehouderij en de akkerbouw. Dit zijn grondgebonden sectoren die het meest vertegenwoordigd zijn in het gebruik van de Nederlandse landbouwgrond.

Dit onderzoek richtte zich op de inzetbaarheid van draadloze afrastering (virtual fence) ter bescherming van biodiversiteit in weilanden, specifiek weidevogelnesten en greppels. Gedurende vijf weken droegen tien melkkoeien gps-halsbanden die gebruikt werden om begrazing binnen bepaalde zones te beperken. Het experiment vond plaats op de Dairy Campus in Leeuwarden, met toenemende complexiteit in uitsluitingen. Belangrijke bevindingen zijn dat met het geteste systeem een minimale uitsluitingsgrootte van 15 meter diameter vereist was om weidevogelnesten effectief te beschermen.

Om kennis en ervaring met productief kruidenrijk grasland op te doen, hebben in de Proeftuin voor natuurinclusieve landbouw Drentsche Aa experimenten plaatsgevonden. Van 2022 tot en met 2024 hebben zeven deelnemers met geëxperimenteerd met deze maatregel. Dit procesverslag laat zien hoe de experimenten zijn opgestart en zijn verlopen. Het verslag gaat in op de keuzes en de ervaringen van de ondernemers tijdens het proces en sluit af met een evaluatie en discussie. Dit verslag is daarmee een weergave van het leerproces van de ondernemers en hun begeleiders en adviseurs.